Etruskowie dla dorosłych i dzieci

Kim byli Etruskowie?

Cywilizacja etruska zaczęła rozwijać się we Włoszech około 800 roku p.n.e. i przez cztery wieki odgrywała kluczową rolę w regionie. Jej potęga zakończyła się wraz z podbojem Rzymian w roku 396 p.n.e. Rzymianie nie zmietli jednak Etrusków z powierzchni ziemi jednym pstryknięciem palców, niczym Thanos w „Avengers: Wojna bez granic”. Po zajęciu terytorium wprowadzili tam rzymskie prawa i obyczaje. Etruskowie i Rzymianie zaczęli żyć razem, zarówno na terenach wiejskich, jak i w miastach. Etruskowie określali siebie mianem Rasenna lub Rasna, natomiast Rzymianie nazywali ich Tusci i od tego słowa pochodzi nazwa regionu, w którym zamieszkiwali – Toskania.

Etruskowie w Populonii

Na początku swej historii, przed podbojem przez Rzymian, Etruskowie byli doskonale prosperującą wspólnotą, żyjącą w osadach rozsianych po całych środkowych Włoszech. Aby uświadomić sobie zasięg ich terytorium, warto wspomnieć, że podróż z najdalej wysuniętego na północ miasta do ośrodka na południowym skraju zajmowała aż 25 dni pieszo. Etruskowie byli mistrzami w dwóch dziedzinach - żegludze oraz wydobywaniu i obróbce miedzi, srebra, złota i żelaza. Rudy wydobywane w kopalniach na Sardynii i wyspie Elba były następnie transportowane statkami do Populonii. Do dziś można tam zobaczyć pozostałości dawnej dzielnicy i warsztatów, w których wytapiano i przetwarzano żelazo.

Od Zatoki Baratti do Grecji

Spośród dwunastu etruskich miast-państw, połączonych sojuszem gospodarczym, politycznym i handlowym, Populonia była jedyną osadą położoną nad morzem. Z jej akropolu roztacza się widok na malowniczą zatokę Golfo di Baratti. Etruskowie wykorzystywali żelazo do wytwarzania broni, motyk, pługów, a za inne cenne metale kupowali greckie towary, takie jak ceramika, odzież, buty, dywany, biżuteria czy oliwa. Grecy odznaczali się wyrafinowanym gustem, a Etruskowie wysoko cenili kunszt ich rękodzielnictwa. Podobnie jak wiele starożytnych cywilizacji, wierzyli, że życie pozagrobowe stanowi kontynuację ziemskiej egzystencji. Dlatego w grobach bliskich im osób umieszczali najpiękniejsze przedmioty, jakie posiadali w domu, przekonani, że będą one towarzyszyć zmarłemu w zaświatach. A że właśnie greckie wyroby uchodziły za najpiękniejsze i najbardziej luksusowe, w etruskich nekropoliach – takich jak te, które można zwiedzić w Populonii – odkryto wiele przedmiotów pochodzących z Grecji. Aby zgłębić ten temat, warto odwiedzić tutejsze muzeum archeologiczne Museo Archeologico del territorio di Populonia.

Na etruskim stole

Co królowało na etruskich stołach? Wiele tych samych produktów, które spożywamy dzisiaj, z wyjątkiem cukru, czekolady, pomidorów, kawy, kukurydzy, makaronu, ryżu i ziemniaków... Chwileczkę, czyli tak naprawdę, co jadali? Mięso, ryby, zupy z roślin strączkowych, podpłomyki, sery, owoce i mnóstwo słodkości (też chcieli mieć coś od życia!), tyle że zamiast cukru, którego nie znali, używali miodu. W Muzeum Populonii możemy zobaczyć rekonstrukcję etruskiej uczty. Ekspozycja jest dostępna także dla osób niedowidzących.

Etruskowie pili również wino, i to w dużych ilościach, ale nie przechowywali go w butelkach, jak czynimy to dzisiaj, tylko w glinianych amforach. Było ono znacznie mocniejsze niż obecnie, dlatego przed spożyciem mieszano je z wodą, a następnie z miodem i… tartym serem! Może i brzmi dziwnie, ale przecież o gustach się nie dyskutuje!

Tajemnicza cywilizacja…potrafiąca cieszyć się życiem!

Etruskowie pozostawili po sobie wiele zagadek. Ich głównym budulcem było drewno, więc świątynie i domy nie przetrwały do naszych czasów. Ponadto zachowało się bardzo niewiele tekstów zapisanych w ich języku. Większość wiedzy o Etruskach pochodzi z malowideł zdobiących ściany grobowców. Wyłania się z nich bukoliczny obraz. Etruskowie polowali na ptactwo korzystając z proc, łowili ryby sieciami, rozstawiali kolorowe namioty na wiejskich terenach, gdzie tańczyli, słuchali muzyki, ucztowali i doskonale się bawili. Choć rzymska dominacja niemal zatarła ich ślady, warto pamiętać, że Etruskowie byli silnym i dumnym ludem. Czy wiecie, że aż trzech, spośród siedmiu pierwszych królów starożytnego Rzymu, miało etruskie pochodzenie? Niewiele brakowało, by to Etruskowie pokonali Rzymian, a dziś we włoskich szkołach uczono by się nie łaciny, lecz języka etruskiego! Warto więc wybrać się do Populonii i odkryć ślady przeszłości w licznych parkach archeologicznych, muzeach i rezerwatach przyrody w dolinie Val di Cornia.